Με τον Michael C. Battilana, δημιουργό του Amiga Forever

Το Amiga Forever είναι μία οργανωμένη προσπάθεια της Cloanto που κυκλοφορεί κάθε χρονιά για PC, Amiga και Macintosh. Πρόκειται για ένα DVD που περιέχει τα καλύτερα κλασικά Amiga Games. Ο δημιουργός του Amiga Forever, Michael C. Battilana, μας μίλησε για το όλο project αλλά και για το παρόν και το μέλλον της Amiga.

GW: Πες μας λίγα πράγματα για σένα και τις σπουδές σου. Το πάθος μου με τους υπολογιστές ξεκίνησε με τα συστήματα MB: Commodore και συγκεκριμένα τους CBM 8032, VIC 20 και C16. Είχα και υπολογιστές τσέπης καθώς και άλλες συσκευές που μπορούσαν να προγραμματιστούν. Είχαν interpreted γλώσσες και compilers ενώ μπορούσα να τα προγραμματίσω σε γλώσσα μηχανής, για να καταφέρω πράγματα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα ήταν εφικτά, όπως multitasking στον CBM ή 1-bit μουσικής στους calculators. Ξεκίνησα να δουλεύω με C/C++, αλλά αγαπούσα κι άλλες γλώσσες, όπως η PostScript στην Amiga 1000, η οποία αντικαταστάθηκε από μερικές A2000 και A3000 (η A2000 ήταν αρχέτυπο). Οι σπουδές μου στο αντικείμενο του computer science δεν κράτησαν πολύ, καθώς στο δεύτερο έτος στο πανεπιστήμιο είχα ήδη κάνει publish μερικά αρκετά δημοφιλή προγράμματα, οπότε έπρεπε να αποφασίσω τι ήθελα να κάνω μελλοντικά (τα ενδιαφέροντά μου περιελάμβαναν text processing και usability). Μέχρι σήμερα ακόμα διαβάζω για τον προγραμματισμό και μαθαίνω από την ανάγνωση κάθε μέρα.

GW: Άλλα ενδιαφέροντα και χόμπι;
MB: Προσπαθώ να συνδυάσω όσα κάνω με την τεχνολογία και μερικές ακόμη δραστηριότητες. Π.χ. έκανα ju jutsu και διάφορες εθελοντικές δραστηριότητες. Αυτό μου επιτρέπει να γνωρίσω διαφορετικούς ανθρώπους και να μάθω αλλά και να τελειοποιήσω ικανότητες που υπό άλλες συνθήκες δεν θα μπορούσα να κάνω πρακτική. Παρ’ όλα αυτά είμαι workaholic ή τουλάχιστον πάντα προσπαθώ να κάνω πράγματα που μετράνε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Σίγουρα δεν υπάρχει χρόνος για τηλεόραση. Έχω μία μικρή συλλογή παλιών υπολογιστών και οι γονείς μου ελπίζουν ότι μία μέρα θα ελευθερώσω το γκαράζ τους! (Αλλά ούτως ή άλλως δεν το χρειάζονται!) Η Amiga για μένα είναι το νούμερο ένα χόμπι.


GW: Είσαι ο τύπος με τα πράσινα μαλλιά, δίπλα στον Jay Miner, στο πίσω μέρος του κουτιού του Amiga Forever;
MB: Α, με βρήκες. Τότε ήμουν πολύ νεότερος αλλά είχα βάλει σπρέι στα μαλλιά επειδή είχαμε ένα καρναβαλίστικο event στην Amiga DevCon και ντύθηκα “Amiga Syndrome” (δηλ. κάποιος που έχει ξοδέψει πολλές ώρες σε μία Amiga). Το ωραίο ήταν η speech synthesis που έβγαινε από την τσέπη του πουκαμίσου μου. Κανονικά τα μαλλιά μου είναι καστανά.

GW: Αλλά σε μερικές φωτογραφίες σε έχουμε δει ξανθό…
MB: Αυτά παθαίνεις όταν παίζεις πολύ με emulation! (γέλια) (σ.σ. Δηλαδή γίνεσαι σαν τον Βαγγέλη Δάσκαλο απ’ την εκπομπή Retro;)

GW: Ποιες είναι οι αρμοδιότητές σου στην Cloanto;
MB: Είμαι υπεύθυνος για οτιδήποτε πάει στραβά. Για παράδειγμα αν φτιάχνουμε πολύ δουλειά για Amiga και χρεοκοπούμε στην πορεία! (γέλια)

GW: Είσαι κάτοχος Amiga;
MB: Από το 1987. Το 1997, όταν η A3000 μου άρχισε να παρουσιάζει προβλήματα, έκανα export και expand το configuration της σε ένα πλήρως emulated περιβάλλον. Την χρησιμοποιώ ακόμα κάθε μέρα και είναι ένα αρκετά δυνατό σύστημα, ταχύτερο με περισσότερη μνήμη και καλύτερη ανάλυση απ’ ότι θα φανταζόμουν. Αλλά ομολογώ ότι κατά καιρούς μου αρέσει να πιάνω και μία από τις παλιές Amigες και πάντοτε λατρεύω τον ήχο του keyboard, των ανεμιστήρων και των δισκετών. Απ’ την άλλη χάρη στην εξομοίωση έχω ένα Amiga laptop από το ’97!


GW: Πες μας για το Amiga Forever 2005.
MB: Πρόκειται για μία γιορτή του πάθους και νοσταλγία πάνω από την κοινή λογική. Κάποιοι άνθρωποι με τους οποίους δουλεύω, το βλέπουν ως χάσιμο χρόνου και χρήματος και δεν έχω πρόβλημα να το παραδεχτώ. Υπάρχει κάποιο conflict εδώ, αφού κάνουμε δουλειά υψηλών προδιαγραφών και πράγματα τα οποία δεν θα βρείτε στα site μας. Κάποιο από το software μας διανέμεται με το hardware, όπως γινόταν στις παλιές καλές μέρες των Amiga Commodore. Άλλα προϊόντα τρέχουν σε servers εταιρειών. Οπότε όταν βλέπεις τα ίδια άτομα να αφιερώνουν χρόνο για το Amiga Forever, αυτό φαντάζει λίγο αστείο αλλά και ταυτόχρονα σοβαρό. Πώς να προσδιορίσεις ένα τέτοιο project, το οποίο έχει δημιουργηθεί με ενθουσιασμό αλλά και αμφισβήτηση; Βέβαια προσπαθούμε να το υπολογίσουμε σαν να ήταν ένα σημαντικό χόμπι. Αλλά σε κάθε έκδοση κοστίζει αρκετά χρήματα τα οποία “σπονσοράρονται” στην πλειοψηφία τους από άλλα projects, για να υποστηριχθεί το πακέτο. Ρίξε μια ματιά στην τελευταία έκδοση με το dual-layer video DVD, τα επαγγελματικά μενού και τους υπότιτλους. Οι πωλήσεις μέχρι τώρα δεν καλύπτουν ούτε το κόστος παραγωγής αλλά δεν διαμαρτύρομαι, απλά σου λέω πόσο δύσκολο είναι να προσδιορίσεις την αξία του project. Μερικές φορές σκεφτόμαστε ότι “αυτή θα είναι η τελευταία έκδοση”. Κι από την δεύτερη έκδοση του Amiga Forever, φτάσαμε στην 3η, την 4η, την 5η, την 6η και τώρα στην 2005.

Πριν από λίγους μήνες, ήρθαν σε επαφή μαζί μας οι έφοροι από το Computer History Museum που εδρεύει στο Mountain View της California (όπου ζούσε ο Jay Miner). Θέλουν να προσθέσουν το Amiga Forever στη συλλογή τους. Αυτό μας βοηθάει πολύ, επειδή οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουν τι ακριβώς είναι το Amiga Forever και εξακολουθούν να το αναφέρουν ως “emulator”, που μπορεί εν μέρει να είναι σωστό, αλλά είναι μόνο ένα μικρό μέρος του όλου πακέτου. Το Amiga Forever 2005 περιέχει 20GB ιστορίας και κουλτούρας. Το όλο project έχει να κάνει με έρευνα, διατήρηση της τεχνολογίας, της ιστορίας και της κουλτούρας της Amiga την οποία κάνουμε προσβάσιμη στον κόσμο Η αναγνώριση από το Computer History Museum αποτελεί μέγιστη τιμή για εμάς και κίνητρο για να συνεχίσουμε την ταπεινή μας προσπάθεια.

Τέλος, αξίζει να αναφέρω ότι το Amiga Forever 2005, όπως οι προηγούμενες εκδόσεις, δεν θα ήταν δυνατό να κυκλοφορήσει χωρίς την πολύτιμη βοήθεια χιλιάδων χορηγών. Τα ονόματα και το έργο τους βρίσκονται στο δεύτερο DVD, στην λίστα των Credits στον τομέα του documentation.

GW: Μετά το Amiga Forever 2005 τι ακολουθεί; Σκέφτεστε να δοκιμάσετε PowerPC emulation;
MB: Πρώτα απ’ όλα θα ήθελα να υπογραμμίσω τον στόχο του Amiga Forever που πάντοτε ήταν ένας πανηγυρισμός και μία υποστήριξη της “κλασικής” Amiga, που δεν επιθυμεί να συγκριθεί με την νέα πλατφόρμα της Amiga. Αντίθετα, θέλουμε να βοηθήσουμε τις νέες προσπάθειες που γίνονται στην Amiga, συστήνοντας στους φίλους της τον κόσμο της Amiga. Οι εταιρείες της Amiga το έχουν αναγνωρίσει και μας υποστηρίζουν, όπως και εμείς υποστηρίζουμε τις προσπάθειές τους στις νέες αρχιτεκτονικές του hardware και του software.

"Όσον αφορά τον ανταγωνισμό μεταξύ του AmigaOS και του MorphOS δεν είμαι βέβαιος ότι η Amiga Community είναι αρκετά μεγάλη για τέτοιου είδους ανταγωνισμούς"

Και να διευκρινίσουμε γιατί κάποιος να θέλει να εξομοιώσει τον PowerPC. Για την ταχύτητά του ή για την συμβατότητά του;
Αν τον θες για ταχύτητα, μπορείς να συνεχίσεις να εξομοιώνεις την 68Κ CPU (σ.σ. στο PC), που είναι πολύ πιο γρήγορη από μία πραγματική 68Κ CPU και συνεχίζει να διπλασιάζει την ταχύτητά της κάθε 18 μήνες, ανάλογα με την ταχύτητα του κάθε software. Δεν θα ήταν ταχύτερο αν το εξομοίωνες σε Power PC, αφού κάθε εξομοιώσιμη CPU τείνει να έχει την ίδια δύναμη, κάτι που είναι αποτέλεσμα της απόδοσης των περισσοτέρων hardware (της “πραγματικής” CPU). Επιπλέον, η 68Κ emulation έχει βελτιωθεί σημαντικά αφού περιλαμβάνει την just-in-time (JIT) τεχνολογία. Έτσι, η εξομοίωση ενός 68Κ, μπορεί να είναι εξίσου δυνατή με την εξομοίωση ενός PowerPC. Απλοποιώ βέβαια τα πράγματα αφού μπορεί να υπάρχουν αρχιτεκτονικές διαφορές που κάνουν μία CPU καλύτερη και ιδανικότερη για εξομοίωση ή περισσότερο ή λιγότερο παρόμοια με την CPU που την εξομοιώνει, κάτι που είναι ευεργετικό.


Αν θες τον PowerPC για συμβατότητα τότε δεν τον χρειάζεσαι. Ο Apple χρειάζεται PowerPC emulation γιατί έχει μεγάλη βάση από legacy PowerPC εφαρμογές που πρέπει να τρέξουν στον x86. Αλλά οι legacy εφαρμογές της Amiga είναι 68Κ, όχι PowerPC. Οι πιο πολλές εφαρμογές της Amiga που υποστήριζαν PowerPC add-on boards για έξτρα ισχύ είναι διαθέσιμες και σε 68Κ εκδόσεις. Όσο για το AmigaOS 4.0, είναι πεπεισμένος ότι σχεδιάστηκε λαμβάνοντας υπόψη το hardware που ήθελαν να το τρέξουν. Αν ήθελαν να το τρέξουν σε PowerPC συστήματα, το σέβομαι, αν και προσωπικά θα μου άρεσε να δω έναν 68Κ σε x86 έκδοση, έτσι ώστε να μπορείς να τρέξεις AmigaOS 4.0 σε παράθυρο (με την μοντέρνα τεχνολογία visualization) κάτω από Linux ή Windows ή ως ένα embedded σύστημα μίας μη-PowerPC αρχιτεκτονικής.

GW: Ποια είναι η γνώμη σου για την AmigaOne και τον Pegasos 2;
MB: Δεν είμαι και τόσο θετικός στην AmigaOne. Είχα μία από τις πρώτες και στη συνέχεια ένα microA1 και σκοπεύω να επενδύσω ξανά στην πλατφόρμα όταν εγκαταλειφθεί το AmigaOS 4.0.

Όσον αφορά τον Πήγασο, μου φαίνεται το πιο ενεργό σύστημα στην παρούσα φάση. Όσο για τον ανταγωνισμό μεταξύ των δύο καθώς και τον ανταγωνισμό μεταξύ του AmigaOS και του MorphOS, έως έναν βαθμό αυτό μπορεί να είναι καλό, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι η Amiga Community είναι αρκετά μεγάλη για τέτοιου είδους ανταγωνισμούς. Οπότε μερικές φορές αναρωτιέμαι αν θα ήταν ωφέλιμο για την κοινότητα, η οποία υποστηρίζει και τις δύο πλατφόρμες, να επιτρέψει στο AmigaOS 4.0 να τρέξει σε Pegasos με PowerPC hardware. Αλλά αυτή είναι απλά η γνώμη μου και πιστεύω ότι όποιος επιλέξει το παραπάνω θα πράξει σωστά.


GW: Το Amiga Forever 2005 είναι ένα bestseller πρόγραμμα κι ένα προϊόν που κάνει παρουσίαση της Amiga. Είστε σε θέση να φτιάξετε εισαγωγικά προγράμματα παρουσίασης για AmigaOS 4.0 ή MorphOS emulators;
MB: Συμφωνώ στο ότι είναι ένα πρόγραμμα παρουσίασης, για τα στοιχεία κουλτούρας και ιστορίας που περιέχει και μακάρι να ήταν bestseller, αλλά δεν είναι. Παραμένει όμως ένα καλό προϊόν. Όταν βλέπεις πράγματα σχετιζόμενα με την Amiga από την εσωτερική πλευρά αυτής της μικρής αλλά πολύ ενεργής community, δεν καταλαβαίνεις εύκολα πόσο μεγάλος είναι ο κόσμος των μη-Amigάδων. Είναι αλήθεια ότι πολλοί άνθρωποι έχουν τρυφερές αναμνήσεις από την Amiga, αλλά ισχύει και το αντίθετο. Μερικές φορές υπερασπίζομαι τον ενθουσιασμό του φάσματος όπου το όνομα “Amiga” σχετίζεται με ήττες και αποτυχίες. Είναι καλύτερα να παραδεχτούμε αυτό και προσπαθώντας να δείξουμε το παρελθόν της Amiga μετατρέπουμε την αποτυχία σε εποικοδομητική εμπειρία. Αλλά θα πρέπει ακόμη να είμαστε πολύ προσεκτικοί με την συγκεκριμένη πλευρά, αφού εμπλέκει την μνήμη των ανθρώπων που αφιέρωσαν τον χρόνο τους στο Amiga Forever. Και τους μη-χρήστες Amiga που αντικατοπτρίζουν την πλειονότητα των εσόδων μας (κάτι που κάνει εφικτά projects όπως το Amiga Forever).

Όσο για την εξομοίωση του Amiga OS 4.0 και του MorphOS δεν βρίσκω τον λόγο να γίνουν. Αν υπήρχε ένα x86 build του AmigaOS 4.0 θα έκανα ότι μπορούσα, αν μου το ζητούσανε, για να κάνω να τρέξει π.χ. μέσα σε παράθυρο στα Windows. Παρομοίως, θα υποστήριζα το να τρέχει ένας 68Κ με το περιβάλλον εξομοίωσης του Amiga Forever. Αλλά αν χρειαζόμαστε emulation τότε αυτό θα πρέπει να σημαίνει πως κάποιος αποφάσισε ότι τα συστήματα αυτά δεν προορίζονται να τρέξουν σε x86 κι εγώ προσωπικά το σέβομαι. Αν θέλεις να τρέξεις μια μοντέρνα Amiga, τρέξε το AROS, το οποίο διανέμεται δωρεάν και τρέχει τόσο σε 68Κ όσο και σε x86, όχι μόνο σε PowerPC. Σίγουρα χρειάζεται πολύ περισσότερη δουλειά στο development αλλά δεν υπάρχουν πολιτικές αποφάσεις που να αποτρέπουν αυτή τη δουλειά ή να απαιτούν emulation. Μπορείς να χρησιμοποιήσεις το AROS για πολλά πραγματα, από το να μάθεις για ένα διαφορετικό OS μέχρι το να το αναπτύξεις, να έχεις μία αυξανόμενη και υψηλής ποιότητας binary συμβατότητα με legacy Amiga εφαρμογές πάνω σε 68Κ hardware emulation (χωρίς AmigaOS) ή να δημιουργήσεις embedded συστήματα τα οποία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο είναι λιγότερο συμβατά με το Linux και άλλα παρεμφερή συστήματα.

GW: Ποιο είναι το μέλλον της Amiga: hardware ή emulation;
MB: Εξαρτάται από το τι εννοείς “Amiga”. Το 1998 οι εταιρείες της Amiga ανακοίνωσαν δημόσια ότι η Amiga δεν θα συνεχίσει όπως την ξέραμε κι ότι γεννήθηκε μία νέα Amiga. Η 68Κ Amiga και το Amiga OS από τότε αναφέρονται ως “κλασική” Amiga. Οπότε αν αναφέρεσαι στην κλασική Amiga, τότε η απάντηση είναι φανερή. Ότι δηλαδή υποστηρίζω το emulation όπως κάνουμε τόσα χρόνια από το 1997. Τώρα πλέον μπορείς να κατεβάζεις το Amiga Forever ως download ή σε CD ή σε DVD ή μπορείς να κατεβάσεις διάφορα open source components και να προσθέσεις νόμιμα τις δικές σου ROMs και τα δικά σου OS αρχεία, κάτι το οποίο μπορείς να κάνεις και στο hardware. Διάφοροι developers εισάγουν custom amiga login στο hardware εδώ και χρόνια, αλλά μένει να δούμε ποια θα είναι τα κόστη αυτής της πράξης.

Δεν είμαστε στο σημείο όπου μπορείς να δημιουργήσεις joystick που θα σου κοστίσει λίγα δολλάρια όπως έκανες για τον C64. Άκουσα ότι το κόστος με το οποίο τα φτιάχνουν στην Κίνα είναι χαμηλότερο απ’ ότι κοστίζει σε εμάς να εκτυπώσουμε το εξώφυλλο ενός DVD. Το κόστος ενός FPGA ή κάποιου παρόμοιου εργαλείου, μπορεί να μειωθεί με τον χρόνο, αλλά αυτό θα ισχύσει και στο κόστος μιας CPU γενικής χρήσης στην οποία θα μπορείς να τρέξεις software-based emulation. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πως θα εμπλακούν αυτά τα δύο.

Όσο για τα τωρινά συστήματα της Amiga, όπως το Amiga One, Amiga OS 4 και Tao’s Intent, δεν μπορώ ειλικρινά να μιλήσω για αυτά, αφού είναι ενεργά projects τα οποία διατηρούν και για τα οποία αποφασίζουν αξιοσέβαστες εταιρείες.

GW: Πιστεύεις στην ανάσταση της Amiga;
MB: Εννοείς ότι η Amiga είναι νεκρή; (μας κλείνει το μάτι!)